Συνέντευξη στην Αθηνά Κοροβέση
Η Γενική Γραμματέας Ισότητας των Φύλων, κα Φωτεινή Κούβελα, μιλάει στο “Politis Online” και την Αθηνά Κοροβέση σε μία εφ΄ όλης της ύλης συνέντευξη.
Ειδικότερα, μας εκφράζει τη γνώμη της για την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία «ανοίγει» το δρόμο για τις απολύσεις των εγκύων εργαζομένων, μας εξηγεί αν έχει καταγραφεί πρόοδος στην εφαρμογή της ισότητας των φύλων στην Ελλάδα, δίνοντάς μας παράλληλα ποσοτικά στοιχεία για τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά δεδομένα. Μεταξύ άλλων, μας μιλάει για το σκάνδαλο των σεξουαλικών παρενοχλήσεων που έχει συγκλονίσει το Χόλιγουντ, και για φεμινιστικά κινήματα, όπως οι FEMEN. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, γίνεται επίσης αναφορά στη σημαντική συνεισφορά της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων προς το αναγνωστικό κοινό της χώρας, μέσω της δανειστικής Βιβλιοθήκης Θεμάτων Ισότητας και Φύλου και του Ιστορικού Αρχείου της ΓΓΙΦ.
Αθηνά Κοροβέση: Με πρόσφατη απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνει το «πράσινο φως» για απολύσεις εγκύων, στο πλαίσιο ομαδικών απολύσεων στα κράτη-μέλη της ΕΕ. Ποιά είναι η γνώμη σας για αυτήν την εξέλιξη;
Φωτεινή Κούβελα: Αντιμετωπίζουμε με έντονα κριτική διάθεση την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ που επιτρέπει την απόλυση εγκύων εργαζομένων στο πλαίσιο ομαδικών απολύσεων. Η απόφαση έκρινε επί της Οδηγίας 92/85 που απαγορεύει την απόλυση των εγκύων εργαζομένων γυναικών ως και το τέλος της άδειας μητρότητας, εκτός από εξαιρετικές περιπτώσεις που δεν συνδέονται με την κατάστασή τους και γίνονται δεκτές από τις εθνικές νομοθεσίες. Η απόφαση θέτει μεν κάποιες δικλείδες ασφαλείας για την προστασία των εγκύων εργαζομένων, δηλαδή υποχρεώνει τον εργοδότη να εκθέσει εγγράφως τους λόγους για τους οποίους πραγματοποιεί ομαδικές απολύσεις και να γνωστοποιήσει προς την έγκυο εργαζομένη τους λόγους που δικαιολογούν την απόλυση της καθώς και τα κριτήρια επιλογής των προς απόλυση εργαζομένων, ωστόσο, όπως καταλαβαίνετε, αφήνει ανοιχτά τα περιθώρια κατάχρησης του θεσμικού πλαισίου για την απόλυση εγκύων γυναικών.
Ως εκ τούτου, θα πρέπει να υπάρχει πολύ προσεκτική εξέταση και έλεγχος από τις αρμόδιες αρχές, των λόγων για τους οποίους ο εργοδότης δικαιολογεί τις ομαδικές (ή μη) απολύσεις και των αντικειμενικών κριτηρίων με βάση τα οποία επιλέγει τους εργαζομένους που θα απολυθούν. Πόσο μάλλον στη χώρα μας, όπου διαπιστώνονται συχνά περιπτώσεις κατάχρησης εκ μέρους εργοδοτών της επίκλησης σπουδαίου λόγου για καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας, με αποτέλεσμα να ακυρώνεται στην πράξη ο Ν. 3996/2011 ο οποίος απαγορεύει την απόλυση εργαζόμενης, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της και για ορισμένο χρονικό μετά τον τοκετό, με την επιφύλαξη του σπουδαίου λόγου.
Για το λόγο αυτό, και για την πιο αποτελεσματική προστασία των εγκύων και των νέων μητέρων εργαζομένων και όπως έχουμε ήδη εντάξει στο νέο μας Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔΙΦ 2016-2020) σχεδιάζουμε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας, το ΣΕΠΕ και τον Συνήγορο του Πολίτη ώστε να αυστηροποιηθεί το πλαίσιο ελέγχου των περιπτώσεων αυτών.
Α.Κ.: Έχει καταγραφεί πρόοδος στην εφαρμογή των πολιτικών ισότητας των φύλων στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια;
Φ.Κ.: Σαφώς τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί πρόοδος στην εφαρμογή των πολιτικών ισότητας των φύλων σε διάφορες πτυχές της ιδιωτικής και της δημόσιας ζωής, γεγονός που διαπιστώνεται και στις διάφορες εκθέσεις της ΕΕ, όπως η τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ισότητα των Φύλων (Μάρτιος, 2017).
Ταυτόχρονα, μόνο αμελητέο δε μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι σήμερα η άνοδός μας κατά έντεκα θέσεις πιο ψηλά στην κατάταξη αποδεικνύει περίτρανα τη συνέπεια των προγραμματικών δεσμεύσεων της Κυβέρνησής μας να αντιμετωπίσει άμεσα τα ζητήματα των έμφυλων διακρίσεων, προτάσσει το άνοιγμα των πολιτικών μας σε όλα τα πεδία, όπου συναντώνται οι έμφυλες ανισότητες, επιβεβαιώνοντας, παράλληλα και την ίδια την ανασυγκρότηση και αναβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων. Όλα αυτά, μας γεμίζουν με αισιοδοξία ότι μπορεί να ανακτηθεί ο χαμένος χρόνος και να προχωρήσουμε το ίδιο δυναμικά σε νέες κατακτήσεις.
Από την άλλη, η ισόρροπη συμμετοχή στα κέντρα λήψης αποφάσεων προωθείται μέσω της καλύτερης παρακολούθησης των ποσοστώσεων συμμετοχής στα κομματικά δελτία υποψηφίων και στα συλλογικά όργανα αποφάσεων των δημοσίων φορέων, ενώ ιδιαίτερα επιτυχημένη κρίνεται η μέχρι τώρα ανάπτυξη του Δικτύου για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών που διαρκώς αναπτύσσεται και προσφέρει ποιοτικές υπηρεσίες.
Παράλληλα, προχωράμε πολύ πιο ουσιαστικά σε παρεμβάσεις στο χώρο της εκπαίδευσης και του πολιτισμού, πεδία απαραίτητα για την εξάλειψη των έμφυλων στερεοτύπων που αναπαράγουν τις αντιλήψεις και τις δομές ανισότητας και διακρίσεων.
Ταυτόχρονα προστίθενται νέα πεδία παρέμβασης και εντάσσεται η διάσταση του φύλου σε ένα ευρύ πεδίο πολιτικών με εφαρμογή ειδικών μέτρων ή και θετικών δράσεων για την πρόληψη, εξάλειψη και θεραπεία των έμφυλων ανισοτήτων στα πεδία της υγείας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, της προσφυγικής κρίσης και της ισότιμης μεταχείρισης γυναικών με πολλαπλές διακρίσεις (κρατούμενες ή αποφυλακισμένες, γυναίκες ρομά, γυναίκες αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών, τοξικοεξαρτημένες, ηλικιωμένες, μακροχρόνια άνεργες, μετανάστριες, κ.α.).
Υπάρχουν, βέβαια και τομείς όπως αυτός της αγοράς εργασίας και της εναρμόνισης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής όπου έχουν γίνει μεν βήματα σε θεσμικό επίπεδο(μείωση της ανεργίας, ίδρυση παιδικών σταθμών, ολοήμερα σχολεία, σχολικά γεύματα, αύξηση παιδικών επιδομάτων κ.α.) ωστόσο, λόγω της κρίσης, της υψηλής ακόμα ανεργίας και των καταχρηστικών συμπεριφορών από ορισμένους εργοδότες, όπως ανέφερα και προηγουμένως, χρειάζεται να δράσουμε για τη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και την εξάλειψη έμφυλων στερεοτύπων και διακρίσεων.
Η ΓΓΙΦ παρακολουθεί την εφαρμογή των πολιτικών ισότητας από όλους του φορείς του Δημοσίου και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ήδη προετοιμάζουμε την Ετήσια Έκθεση του 2017 η οποία αναμένεται να παρουσιαστεί το καλοκαίρι.
Α.Κ.: Θα μπορούσατε να μας δώσετε ενδεικτικά κάποιους αριθμούς για τη συμμετοχή των γυναικών στους τομείς της δημόσιας σφαίρας και ειδικότερα στα κέντρα λήψης αποφάσεων, όπως και για τη βία κατά των γυναικών στην Ελλάδα; Υπάρχει απόκλιση με τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά στοιχεία;
Φ.Κ.: Τα στοιχεία για τη συμμετοχή των γυναικών στους τομείς της δημόσιας σφαίρας θα λέγαμε ότι είναι σε γενικές γραμμές απογοητευτικά, ιδίως σε σχέση με τον αντίστοιχο ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Στο πολιτικό επίπεδο, το ποσοστό των γυναικών στο ελληνικό κοινοβούλιο είναι πολύ μικρότερο από το αντίστοιχο ευρωπαϊκό (18,33% έναντι 37,20%). Όσον αφορά στην τοπική αυτοδιοίκηση, μόνο 15 εκ των 325 Δήμων (4,6%) 2 εκ των 13 Περιφερειών (15,3%) είναι γυναίκες. Ωστόσο υπάρχουν και κάποια ενθαρρυντικά στοιχεία όπως, σε οικονομικό επίπεδο, η αύξηση που παρατηρήθηκε το 2017 στη συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στην Τράπεζα της Ελλάδος σε σχέση με το 2016. Παράλληλα μικρή αύξηση 1,9% εμφανίζεται την τελευταία πενταετία στην συμμετοχή των γυναικών στα Δ.Σ. των 50 κορυφαίων επιχειρήσεων, ωστόσο η αύξηση στην ΕΕ-28 φτάνει τις 10,8 ποσοστιαίες μονάδες. Δυστυχώς, χαμηλή είναι η συμμετοχή στις διοικητικές επιτροπές των επιμελητηρίων της χώρας, όπως προκύπτει από στοιχεία της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων Ελλάδας (μόλις 1 γυναίκα προεδρεύει σε 59 Διοικητικές Επιτροπές και 11 γυναίκες μέλη σε σύνολο 294 μελών). Όσον αφορά στη διοίκηση των δημόσιων ΜΜΕ, είναι ενδεικτικό ότι το ποσοστό γυναικών σε θέσεις ευθύνης είναι χαμηλότερο από το ευρωπαϊκό (20% έναντι 35%). Θα πρέπει, τέλος, να διευκρινίσουμε ότι μόνο η συμμετοχή των γυναικών σε θέσεις ευθύνης στη δημόσια σφαίρα δεν συνεπάγεται και την προώθηση μιας γυναικείας ατζέντας, θεμάτων δηλαδή που αφορούν στην εξάλειψη των διακρίσεων λόγω φύλου.
Για το θέμα της παρακολούθησης της βίας κατά των γυναικών αυτή την περίοδο βρισκόμαστε σε μια προσπάθεια συντονισμού των ελληνικών αρχών (Αστυνομία και Δικαιοσύνη) ούτως ώστε να υιοθετηθούν οι δείκτες που έχει προτείνει το 2017 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός για την Ισότητα των Φύλων και να μπορέσουμε να έχουμε συγκριτικά στοιχεία με τις χώρες της Ευρώπης. Παράλληλα η ΓΓΙΦ έχει χρηματοδοτήσει έρευνα με θέμα: «Η ποσοτική και ποιοτική αποτίμηση της βίας κατά των γυναικών την περίοδο 2008-2016 και η σύνδεση των ποιοτικών και ποσοτικών όψεων με την οικονομική κρίση. Νέες ευάλωτες ομάδες πληθυσμού και προκλήσεις πολιτικής», τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται τον επόμενο μήνα. Ενδεικτικά στοιχεία παρέχονται από το Πανελλαδικό δίκτυο 62 δομών (τηλεφωνική γραμμή SOS 15900, 40 Συμβουλευτικά Κέντρα, 21 Ξενώνες) που η ΓΓΙΦ έχει αναπτύξει σε συνεργασία με κοινωνικούς εταίρους και τα οποία παρέχουν ψυχοκοινωνική στήριξη και νομική συμβουλευτική στις γυναίκες θύματα βίας. Στα 6 χρόνια λειτουργίας η γραμμή SOS δέχτηκε 28114 κλήσεις και 391 ηλεκτρονικά μηνύματα. Το 81% αφορούσαν σε καταγγελίες περιπτώσεων έμφυλης βίας. Από αυτές 13731 κλήσεις αφορούσαν σε ενδοοικογενειακή βία, 226 κλήσεις σε σεξουαλική παρενόχληση, 189 κλήσεις σε περιπτώσεις βιασμού, 12 κλήσεις σε πορνεία, 13 κλήσεις σε trafficking και 525 κλήσεις αφορούσαν σε καταγγελία άλλων μορφών βίας.
Η ΓΓΙΦ αναγνωρίζοντας ότι στις υπάρχουσες συνθήκες οικονομικής κι ανθρωπιστικής κρίσης δημιουργούνται προκλήσεις όσον αφορά σε ζητήματα έμφυλης βίας αλλά και πολλαπλών διακρίσεων, διεκδικεί την συνέχιση της χρηματοδότησης του δικτύου δομών, καθώς και την διεύρυνσή του, την ενίσχυση των παρεχόμενων υπηρεσιών, την διεύρυνση της ομάδας στόχου και σε γυναίκες που υφίστανται πολλαπλές διακρίσεις (π.χ. μετανάστριες, πρόσφυγες, μονογονείς, ΑμΕΑ, τοξικομανείς κ.λπ.).
Α.Κ.: Αναφορικά με τη φυγή του ανθρωπίνου δυναμικού στο εξωτερικό τα τελευταία χρόνια, υπάρχουν στοιχεία για το αν η πλειοψηφία αφορά σε άνδρες ή γυναίκες;
Φ.Κ.: Η οικονομική κρίση έχει σημαδευτεί από τη ραγδαία αύξηση των ποσοστών ανεργίας και μια παράλληλη αύξηση, σε απόλυτους αριθμούς, της μετανάστευσης ανθρωπίνου δυναμικού. Δυστυχώς, δεν έχουμε στη διάθεσή μας ακριβή στοιχεία για το τι ποσοστό του συνόλου του μεταναστευτικού ρεύματος αποτελούν οι γυναίκες, οποιουδήποτε μορφωτικού επιπέδου. Ωστόσο, γνωρίζοντας ότι ένα πολύ μεγάλο ποσοστό των ατόμων που μεταναστεύουν στο εξωτερικό για να αναζητήσουν ευνοϊκότερες συνθήκες απασχόλησης είναι νέοι και νέες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο καθώς η κοινωνική ομάδα που, αναμφίβολα, έχει δεχτεί το μεγαλύτερο πλήγμα της ανεργίας είναι η νεολαία (ενδεικτικά για το 2016, το ποσοστό ανεργίας των νέων έως 25 ετών στην Ελλάδα ανερχόταν σε 50,7% για τις γυναίκες και 44,3% για τους άνδρες), ενώ ιδιαίτερα υψηλή είναι η ανεργία και των πτυχιούχων νέων ανδρών και γυναικών.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με μελέτη του κ. Λαμπριανίδη, Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, από τους τουλάχιστον 190.000 Έλληνες και Ελληνίδες πτυχιούχους που ζούνε στο εξωτερικό, οι 140.000 έφυγαν μετά το 2010. Επίσης, την πενταετία 2009 – 2014 μετανάστευσαν από τη χώρα μας νέοι επιστήμονες και νέες επιστημόνισσες σε πενταπλάσιο αριθμό σε σχέση με το χρονικό διάστημα του 2000 – 2005.
Λαμβάνοντας λοιπόν υπόψη το ιδιαίτερα μεγάλο ποσοστό ανεργίας των νέων γυναικών, το έντονο φαινόμενο του brain drain καθώς και το ότι στη χώρα μας πλέον οι γυναίκες αποτελούν την πλειοψηφία μεταξύ των αποφοίτων πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι οι γυναίκες αποτελούν ένα σημαντικό ποσοστό της συνολικού μεταναστευτικού ρεύματος. Θα πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψη ότι οι νέοι και νέες που μεταναστεύουν συνήθως έχουν σπουδές ή ασκούν επαγγέλματα που έχουν ζήτηση στο εξωτερικό, οπότε εδώ προκύπτουν τα γνωστά ζητήματα του οριζόντιου επαγγελματικού και εκπαιδευτικού διαχωρισμού που ωθεί τις γυναίκες να ακολουθήσουν τις ανθρωπιστικές επιστήμες με πιθανότερα χαμηλότερη ζήτηση στην αγορά εργασίας διεθνώς. Είναι, συνεπώς, ένα ερώτημα που απαιτεί περισσότερη μελέτη και ένα πεδίο το οποίο η ΓΓΙΦ σκοπεύει στο μέλλον να εμβαθύνει.
Α.Κ.: Στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο της Ελλάδας σχετικά με την ισότητα των φύλων και την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης σε βάρος των γυναικών, θεωρείτε ότι υπάρχουν ελλείψεις ή δυνατότητες βελτίωσης;
Φ.Κ.: Σαφώς και υπάρχουν ελλείψεις και αντιστοίχως περιθώρια βελτίωσης στο παρόν νομοθετικό πλαίσιο. Καμιά και κανένας δεν μπορεί να παραγνωρίσει πως το ζήτημα και το κεκτημένο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και άρα και των γυναικών, βρίσκεται σε μια συντηρητική αναδίπλωση. Αξίζει ωστόσο να αναφερθεί πως τα τελευταία δύο χρόνια, η παρούσα κυβέρνηση έχει προβεί σε μια σειρά νομοθετικών μέτρων που καμιά κυβέρνηση έως τώρα δεν είχε θεσπίσει και που αφορούν τις έμφυλες διακρίσεις που υφίστανται ομάδες και άτομα.
Αναφέρομαι φυσικά στο σύμφωνο συμβίωσης (Ν. 4356/2015), στην αναγνώριση της κοινωνικής ταυτότητας φύλου (Ν. 4491/2017) και πάνω από όλα στην άμεση κύρωση της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης για την Βία κατά των γυναικών, η οποία σήμερα είναι στη Βουλή προς ψήφιση, ως νόμος του κράτους. Αντίστοιχα, προωθείται και το Νομοσχέδιο για την Ουσιαστική Ισότητα των Φύλων που ελπίζουμε πως θα αμβλύνει νομοθετικά τις όποιες διακρίσεις και θα αποτελέσει ένα ακόμη βήμα προώθησης της ισότητας σε θεσμικό και όχι μόνο επίπεδο.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων έχει στηρίξει όλες αυτές τις προσπάθειες όχι μόνο σε επίπεδο προτάσεων, παρεμβάσεων αλλά και συνεργασιών με τους εκάστοτε φορείς για την περαιτέρω βελτίωση κι ενίσχυση των μέτρων ισότητας.
Α.Κ.: Είδαμε το τελευταίο διάστημα τη μεγάλη διάσταση που πήρε το φαινόμενο των μαζικών καταγγελιών για σεξουαλική παρενόχληση στο Χόλιγουντ. Πείτε μας τη γνώμη σας για αυτό το ζήτημα.
Φ.Κ.: Το γεγονός ότι η το φαινόμενο των μαζικών καταγγελιών για σεξουαλική παρενόχληση στο Χόλιγουντ έλαβε μεγάλες διαστάσεις τα τελευταίο διάστημα, δε σημαίνει ότι προηγουμένως απουσίαζαν τα περιστατικά. Η διαφορά έγκειται στο ότι οι γυναίκες, κορεσμένες πια από τη σιωπή του παρελθόντος, μιλούν ανοιχτά και καταγγέλλουν τις περιπτώσεις που υφίστανται σεξουαλική παρενόχληση.
Περαιτέρω, οι γυναίκες σήμερα, ενώνοντας τις δυνάμεις τους, δημιούργησαν συλλογικότητες και κινήματα ανά τον κόσμο, προκειμένου να ενθαρρύνουν και άλλες γυναίκες, που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν σεξουαλική παρενόχληση, ώστε να σπάσουν τη σιωπή τους.
Ασφαλώς, σε απάντηση αυτών, δεν απουσιάζουν οι στερεοτυπικές και σεξιστικές επιθέσεις σε βάρος των γυναικών ότι δήθεν δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν τη διαφορά μεταξύ του φλερτ και της σεξουαλικής παρενόχλησης.
Εντούτοις, το κρίσιμο μέγεθος εντοπίζεται στο ότι έχει γίνει μια σημαντική αρχή και ότι σήμερα οι γυναικείες αυτές φωνές μπορούν να εισακουστούν και να διεκδικήσουν το δίκαιο που τους αρμόζει.
Γιατί, δε χωράει αμφιβολία ότι είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστεί πλέον οριστικά η πιθανή σύγχυση μεταξύ κομπλιμέντου και σεξουαλικής παρενόχλησης και να ευαισθητοποιηθεί η κοινωνία, ώστε να εξαλειφθούν οι έμφυλες διακρίσεις και οι αναχρονιστικές αντιλήψεις περί ανισότητας των φύλων.
Προς αυτή την κατεύθυνση κινήθηκε και η πρόσφατη πρωτοβουλία μας να δημιουργήσουμε τηλεοπτικά σποτάκια με θέμα την σεξουαλική παρενόχληση στην εργασία, την εκπαίδευση και την υγεία, στην προσπάθειά μας να ανοίξουμε και να εδραιώσουμε πια έναν δημόσιο διάλογο γύρω από το επίμαχο θέμα της σεξουαλικής παρενόχλησης, που συνεχίζει -ακόμη και στις μέρες μας- να παραβιάζει τις αρχές και τις αξίες της ισότητας.
Α.Κ.: Ενστερνίζεστε την άποψη ότι, όταν η γυναίκα «διατυμπανίζει» την ύπαρξη διακρίσεων σε βάρος της, τότε αυτομάτως αποδέχεται ότι είναι εκ φύσεως υποδεέστερη;
Φ.Κ.: Αυτό που πραγματικά συμβαίνει στην ιστορική προοπτική της σχέσης των φύλων είναι το ακριβώς αντίθετο από ό,τι η συγκεκριμένη άποψη υποστηρίζει. Η ίδια η ιστορία των φεμινιστικών αγώνων είναι ταυτισμένη με τις πρακτικές ανάδειξης των έμφυλων διακρίσεων σε βάρος των γυναικών, οι οποίες αν και έχουν αμιγώς κοινωνικές αιτίες, επιχειρείται στο πεδίο των ιδεών να θεμελιωθούν στην «φύσει γυναικεία κατωτερότητα». Έτσι μια σειρά ιστορικά παγιωμένων έμφυλων ανισοτήτων που παραπέμπει σε διακρίσεις βάσει κοινωνικών ρόλων, ερμηνεύονται ως φυσικές, προκειμένου να συσκοτίσουν τις κοινωνικές αιτίες αναπαραγωγής των σχέσεων εξουσίας και έμφυλης ανισότητας.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι πράγματι η γυναίκα αντιμετωπίζεται ως υποδεέστερη και πράγματι δεν αποδέχεται αυτή την ιδιαιτερότητα που της αποδίδεται, απαιτώντας μέσω των αγώνων της, την ίση αντιμετώπιση όλων όσων υφίστανται διακρίσεις και ανισότητες και λόγω φύλου, φυλής, τάξης κτλ. Φαντάζομαι ότι θα συμφωνήσετε κι εσείς σε αυτό, στο γεγονός δηλαδή ότι οφείλει να αντιστέκεται προσωπικά και συλλογικά προς ό,τι περιορίζει, περιστέλλει τα δικαιώματα που κάποιοι άλλοι απολαμβάνουν επειδή τυγχάνει η βιολογική τους υπόσταση να ορίζεται αρσενική.
Κοντολογίς ούτε οι γυναίκες διατυμπανίζουν με ή χωρίς εισαγωγικά την κοινωνική συνθήκη ύπαρξής τους, ούτε είναι από τη φύση τους υποδεέστερες.
Α.Κ.: Η άποψή σας για φεμινιστικά κινήματα όπως οι FEMEN ποια είναι; Έχει η κοινωνία ανάγκη τέτοιες ακραίες διαδηλώσεις;
Φ.Κ.: Η όποια διατύπωση περί του «ακραίου» των διαδηλώσεων ενέχει στο εσωτερικό της την προκατάληψη για τον τρόπο με τον οποίο «θα έπρεπε» να διεκδικούν οι γυναίκες τα δικαιώματά τους, αποκλείοντας οποιαδήποτε μορφή άλλη διεκδίκησης ριζοσπαστικού χαρακτήρα κινημάτων κοινωνικών, πολιτικών φεμινιστικών κτλ. Ανεξάρτητα αν κάποιος/α διαφωνεί ή συμφωνεί με τις πολιτικές πρακτικές κινημάτων όπως οι FEMEN, το ερώτημα που τίθεται είναι: είναι όντως ακραίο κίνημα; Μήπως τελικά το ακραίο των FEMENαποτελεί ενδεχομένως μια κατασκευή η οποία λειτουργεί εκ του πονηρού οριοθετώντας την διεκδίκηση στο πλαίσιο του ανώδυνου και αδιάφορου, καθιστώντας το έτσι ως ανύπαρκτο; Σε ό,τι αφορά την ανάγκη των κοινωνιών όπως λέτε, αυτό που σίγουρα έχει ανάγκη και μάλιστα υπό τις παρούσες παγκόσμιες και μη συνθήκες, είναι η διαρκής διεκδίκηση και η ενίσχυση των κοινωνικών αγώνων υπό το πρόσημο της έμφυλης ισότητας, αλληλεγγύης και δημοκρατίας.
Α.Κ.: Η Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων διαθέτει δανειστική βιβλιοθήκη και ιστορικό αρχείο που ενδεχομένως να μην είναι ευρέως γνωστά. Θα θέλατε να μας πείτε επιγραμματικά τί μπορεί να βρει εκεί ο κάθε ενδιαφερόμενος/η;
Φ.Κ.: Η Βιβλιοθήκη Θεμάτων Ισότητας και Φύλου και το Ιστορικό Αρχείο της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων συγκεντρώνουν ελληνικά και ξενόγλωσσα τεκμήρια που αφορούν σε θέματα ισότητας των φύλων, γυναικείας ιστορίας και γυναικείου κινήματος.
Η Βιβλιοθήκη Θεμάτων Ισότητας και Φύλου της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων (Γ.Γ.Ι.Φ.) είναι η μοναδική ειδική βιβλιοθήκη για θέματα ισότητας των φύλων και ιστορίας του γυναικείου κινήματος στην Ελλάδα. Είναι καθημερινά ανοικτή στο κοινό 9.00 – 15.00, είναι δανειστική και εξυπηρετεί αιτήματα απομακρυσμένων χρηστών/χρηστριών. Πρόκειται για μια εξειδικευμένη Βιβλιοθήκη για ζητήματα φύλου, ιστορίας των γυναικών και φεμινιστικής θεωρίας. Είναι γνωστή σε όσες και όσους ασχολούνται με ζητήματα φύλου αλλά σαφώς το ζητούμενο είναι να αποτελέσει ένα τόπο προσέλευσης κι άλλων αναγνωστών/στριών που θα ήθελαν να ενημερωθούν για τα αντίστοιχα ζητήματα. Προς αυτή την κατεύθυνση προσπαθούμε να την καταστήσουμε πόλο έλξης μέσω των δραστηριοτήτων που οργανώνουμε όπως διαρκείς παρουσιάσεις βιβλίων, εκθέσεις, ψηφιοποίηση υλικού ώστε να υπάρχει η δυνατότητα και εκτός των τειχών να υπάρχει πρόσβαση, συνέργειες με άλλους φορείς, συμμετοχικές δράσεις, αντιμετωπίζοντας παράλληλα τις σύγχρονες προσκλήσεις της ψηφιακής εποχής. Επίσης, μπορούν οι πολίτες να κάνουν χρήση του Ίντερνετ και για προσωπικές τους ανάγκες. Είναι μια νέα υπηρεσία που προέκυψε μέσα στην κρίση.
Α.Κ.: Ενόψει και της Ημέρας της Γυναίκας στις 8 Μαρτίου, ποιες δράσεις προγραμματίζει η ΓΓΙΦ; Εσείς ποιο μήνυμα θα θέλατε να περάσετε;
Φ.Κ.: Για ακόμη μια χρονιά, οι δράσεις μας για την Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών πλαισιώνουν το μεγαλύτερο δυνατό φάσμα, καλύπτοντας ποικίλα πεδία της καθημερινότητάς μας. Συγκεκριμένα,
Θέσαμε υπό την αιγίδα μας δυο θεατρικές παραστάσεις σε παραγωγή της Νέας Ισπανικής Σκηνής & του Ισπανικού Κοινωνικού Θεάτρου και σε σκηνοθεσία του Στυλιανού Ροδαρέλη, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις 5/3 στο Studio Μαυρομιχάλη. Πρόκειται για τις παραστάσεις:
– «Σας ευχαριστώ κορίτσια» της Πιλάρ Θαπάτα, σε ερμηνεία του Δημήτρη Λειβαδιά και
– «Η κατάρρευση» της Laura Rubion Galletero, σε ερμηνεία της Μαίρης Άσπρου
Ανήμερα της 8ης Μαρτίου, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση της Γενικής Γραμματείας Ισότητας των Φύλων με τα Ελληνικά Ταχυδρομεία για :
– την Παρουσίαση της Αναμνηστικής σειράς γραμματοσήμων με θέμα την Παγκόσμια Ημέρα των Γυναικών, που για πρώτη φορά κυκλοφορούν στη χώρα μας και
– την Βράβευση της πρώτης Γενικής Γραμματέα Ισότητας των Φύλων, κας Χρυσάνθης Λαΐου – Αντωνίου, για τη σημαντική συμβολή της στην ουσιαστική και θεσμική κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών.
Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στις 13:00 στην αίθουσα εκδήλωσαν του Φιλολογικού Συλλόγου «Παρνασσός», Πλατεία Αγ. Γεωργίου Καρύτση 8.
Διοργανώνουμε Ημερίδα ενημέρωσης – ευαισθητοποίησης με θέμα «Γυναίκα και Υγεία» – Σύγχρονες απόψεις για συνήθη θέματα υγείας που απασχολούν το γυναικείο φύλο, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 23 Μαρτίου 2018 στις 09:30 στην Αίθουσα συνεδριάσεων της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης και Επικοινωνίας, Φραγκούδη 9, Καλλιθέα.
Έχουμε προγραμματίσει την Παρουσίαση του βιβλίου της Μ. Γκασούκα και της Ξ. Φουλίδη«Όψεις εθνογραφικής έρευνας στις λαογραφικές σπουδές» / Φεμινιστική εθνογραφία – Διαδικτυακή εθνογραφία», η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 27 Μαρτίου 2018 στις 18:00στη Γυάλινη αίθουσα, 7ος όροφος στο κτίριο της ΓΓΙΦ – Δραγατσανίου 8.
Για δεύτερη συνεχή χρονιά συνεχίζουμε το Τριήμερο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ 50/50 και στον Κινηματογράφο – Μέρος 2ο. Συνδιοργάνωση της ΓΓΙΦ με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Διεθνές Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Κύπρου και την WIFT.GR, το οποίο θα λάβει χώρα το τριήμερο 30-31/3&1/4 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Ιερά Οδός 48 & Μεγ. Αλεξάνδρου 134 – 136.
Συνεχίζεται μέχρι και τις 13 Απριλίου (Δευτέρα- Παρασκευή 10:00 – 14:00) η έκθεση της ΓΓΙΦ με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους με θέμα «εκ γυναικός… πηγάζει τα κρείττω, διαδρομή στις αρχειακές πηγές», η οποία φιλοξενείται στο κτίριο των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Δάφνης 61, Ψυχικό.
Θέσαμε υπό την αιγίδα μας την θεατρική παράσταση «Εφημερίς των Κυριών – Τ’ όνειρο» της Έλενας Παλαιολόγου και σκηνοθεσία Ισμήνης Σακελλαροπούλου και η παράσταση της 20ής Μαρτίου στις 20:00 αφιερώνεται στην ΓΓΙΦ. Μουσική Βιβλιοθήκη του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Για κρατήσεις θέσεων, επικοινωνήστε στο 2131511102.
Και βέβαια, όλες οι δομές μας, τα Συμβουλευτικά μας Κέντρα και οι Ξενώνες Φιλοξενίας Γυναικών πραγματοποιούν εκδηλώσεις ενόψει της Παγκόσμιας Ημέρας Γυναικών σε όλη την Ελλάδα.
Το μήνυμά μας, περισσότερο επίκαιρο από ποτέ, συνοψίζεται στον αγώνα μας, ώστε να εντείνουμε τις γυναικείες φωνές και να ανατρέψουμε όλα εκείνα τα ποσοστά υπο – εκπροσώπησης των γυναικών, όπου και αν αυτά εμφανίζονται.
Παράλληλα, διεκδικούμε ελευθερία έκφρασης, δράσης και επιλογής για όλες ανεξαιρέτως τις γυναίκες και στοχεύουμε στον οριστικό απεγκλωβισμό όλων των γυναικών από τα δεσμά των ανισοτήτων και τις στερεοτυπικές αντιλήψεις, πρακτικές και πεποιθήσεις, που επιμένουν να συρρικνώνουν και να περιορίζουν τις επιλογές τους ακόμη και σήμερα.
Τέλος, δεν παραλείπουμε να τονίσουμε ότι κάθε 8 του Μάρτη έρχεται να μας υπενθυμίσει την αγωνιστική πορεία των γυναικών ανά τα χρόνια, να μας επιβραβεύσει για τις μέχρι σήμερα κατακτήσεις μας και να μας ενδυναμώσει να συνεχίσουμε προς την πορεία για την εφαρμογή της ουσιαστικής ισότητας στην πράξη, διαβεβαιώνοντάς μας ότι με την ισότητα των γυναικών σε όλους τους τομείς, το μέλλον διαγράφεται καλύτερο.
Α.Κ.: Σας ευχαριστώ θερμά.
Πρώτη δημοσίευση: Politis Online
07/03/2018
